Як вызначыцца з выбарам будучай прафесіі
Для адзінаццацікласнікаў апошні школьны год напоўнены клопатамі, звязанымі з выбарам будучай прафесіі. Адны ўжо даўно вырашылі, кім жадаюць быць. Іншыя пакуль не вызначыліся.

Ты ўжо рашыў, куды пайсці вучыцца?

Згодна са статыстыкай, сярод вучняў выпускных класаў на пачатак навучальнага года вызначыліся з прафесійнымі намерамі толькі 10–15 %. Яшчэ 10% дакладна ведаюць, што "яны не гатовы працягваць вучобу абы вучыцца". Астатнія разрываюцца паміж тым, што прапануе любімы настаўнік, навучальнай установай, дзе вучыліся бацькі ці куды сабраўся лепшы сябар. Прыняцце такога важнага рашэння, як выбар прафесіі, не варта адкладаць на канец навучальнага года. Каб яно не было паспешным, трэба задумацца ўжо зараз.

Часам, выбраўшы навучальную ўстанову, падлетак не ўяўляе, кім выйдзе адтуль праз пару гадоў. Гэтае пытанне лепш удакладніць зараз, каб праз гады не прыйшлося шкадаваць аб прынятым рашэнні. Усведамленне, што абраная спецыяльнасць не прыносіць ні задавальнення, ні матэрыяльнага дастатку, - адно з самых часта сустракаемых расчараванняў. Але яго можна прадухіліць.

Праграмуем кар'еру на поспех

Складзіце спіс найбольш прывабных для вас прафесій. Паспрабуйце высветліць, што ў іх агульнага. Важна любое падабенства. Гэта дасць магчымасць зразумець, што для вас важна ў прафесіі. Пасля чаго паспрабуйце скласці спіс патрабаванняў да ўмоў працы. Што лепш: працаваць на вуліцы ці ў памяшканні, мець сядзячую працу ці тую, што патрабуе руху, быць у цесных зносінах з калегамі ці працаваць індывідуальна, з выразным графікам дня ці вольным?

Каб вызначыць свой "стартавы капітал", паспрабуйце адказаць на наступныя пытанні: у чым я паспяховы ўжо зараз? Чым займаюся часцей і больш ахвотна? Што лягчэй даецца? Якімі прадметамі авалодваю без бачных намаганняў? У якой галіне ведаў адчуваю сябе больш упэўнена? Калі гэтае няхітрае тэст-апытанне не дасць вынікаў або на ўсе пытанні атрыманы такія ж няхітрыя адказы (тэлевізар, камп'ютарныя гульні, спевы і футбол у якасці забаў, а не захапленняў), можна звярнуцца да свайго класнага кіраўніка або метадыста Навагрудскага раённага вучэбна-метадычнага кабінета, які правядзе тэсціраванне, каб вызначыць схільнасці і здольнасці, параіць, у якой сферы лепш за ўсё шукаць прафесію. На дадзеным этапе важна атрымаць як мага больш звестак аб самім сабе, выкарыстоўваючы ўсе магчымыя сродкі.

Асноўныя матывы ў выбары прафесіі

Згодна з праведзеным анкетаваннем цяперашніх выпускнікоў, лідар спісу матываў - прэстыж прафесіі. Матыў, у прынцыпе, нядрэнны, аднак у ім крыецца пастка. Напрыклад, існуе вялікая колькасць рознага роду эканамічных і юрыдычных спецыяльнасцей. Аднак ужо зараз на рынку працы адчуваецца празмернасць спецыялістаў дадзенага профілю. Выснова простая: пры выбары прафесіі яе прэстыж не павінен займаць галоўнае месца, пра што трэба памятаць, аднак кіравацца толькі гэтым - наўрад ці разумна.

Кім бы ні працаваць, толькі б добра зарабляць - для большасці выпускнікоў пры выбары прафесіі важным з'яўляецца менавіта гэты фактар. Але наўрад ці такі матыў заслугоўвае таго, каб быць вызначальным. Варта задумацца, ці будзеце вы атрымліваць задавальненне ад нялюбай працы, нават калі яна дасць магчымасць жыць матэрыяльна забяспечана.

Цікавасць да зместу самой прафесіі апынулася толькі на трэцім месцы. Той, для каго праца стане любімай справай, будзе працаваць больш прадуктыўна і стала самаўдасканальвацца. Як заканамерны вынік - прасоўванне па службе і паважлівае стаўленне калег.

Умовы працы таксама іграюць сваю ролю ў выбары той ці іншай прафесіі. Зрэшты, змяніўшы месца працы, часам можна істотна змяніць і ўмовы працы - некаторыя прафесіі гэта дазваляюць.

Яшчэ адзін матыў - даступнасць навучання. Няцяжка зразумець, што, ставячы ў прыярытэт даступнасць навучання, спіс прафесій будзе істотна абмежаваны.

Распаўсюджаныя памылкі

Прытрымліванне модзе. Ва ўсе часы адны прафесіі лічыліся прэстыжнымі, іншыя ж большасць людзей адносіць да нявартых. А між тым, павагу аднолькава выклікаюць і просты рабочы, і спецыяліст з вышэйшай адукацыяй, калі яны абодва - прафесіяналы ў сваёй справе.

Выбар прафесіі пад націскам бацькоў. Можна толькі прыслухацца да іх меркавання, бо выбар прафесіі - асабістая справа кожнага. Уявіце, што, выбраўшы эканамічны факультэт, таму што так хацела мама, вы ў працэсе вучобы разумееце, што праца ў офісе - гэта не ваша прызванне, і здаецца яна сумнай і маркотнай. Зразумела, што пры такім стаўленні ў дыпломе не будзе добрых адзнак, ды і, уладкаваўшыся на працу па спецыяльнасці, вы ўвесь час будзеце думаць аб змене роду дзейнасці.

Захапленне толькі знешнім бокам прафесіі. Гэта неразуменне таго, чым трэба будзе займацца. Каб дасягнуць прафесіяналізму ў любой працы, неабходна шмат і старанна працаваць.

Недаацэнка сваіх фізічных магчымасцяў - адна з ілжывых кірункаў у выбары прафесіі. У некаторых выпадках стан здароўя становіцца непераадольнай перашкодай для авалодання той ці іншай спецыяльнасцю.

Запасны варыянт

У жыцці ўсё прадбачыць немагчыма. Каб застацца "на плаву" пры любых абставінах, важна прадугледзець запасныя варыянты прафесійнага самавызначэння. Не прайшоў па конкурсе ў ВНУ - падумай аб сярэдняй спецыяльнай або аб прафесійна-тэхнічнай навучальнай установе. У дарослым жыцці напэўна знойдзецца месца і павышэнню кваліфікацыі, і засваенню сумежных спецыяльнасцяў, а то і зусім радыкальнай змене роду дзейнасці.

ТЭСТЫ ПА ПРАФАРЫЕНТАЦЫІ:

http://test-besplatno.ru/proforientaciya.php

http://www.proftester.ru/

https://www.profguide.io/test/category/proforient/

https://www.ucheba.ru/prof

Прафарыентацыйная гутарка-дыялог «Як абраць прафесію, ці некалькі парадаў выпускнікам»

Цяжкасці прафесійнага самавызначэння

Добра, калі праблема выбару прафесіі трывожыць, - гэта азначае тваю сацыяльную і псіхалагічную сталасць. Горш, калі табе пакуль усё роўна: мама за ручку адвядзе на юрыдычны факультэт (таму што табе "як бы падабаецца" прафесія юрыста), а потым апынецца, што ты цярпець не можаш перабіраць нудныя паперкі і мець зносіны з людзьмі.

Цяжкасці прафесійнага самавызначэння ўзнікаюць звычайна ў дзвюх катэгорый рабят. Першыя пакуль не знайшлі ў гэтым жыцці нічога цікавага. Так склалася, што настаўнікі не здолелі выклікаць у іх любоў да якіх-небудзь прадметаў, а таленты пакуль яшчэ закапаны ў зямлю. Такія падлеткі могуць добра вучыцца, але яны нічым не захапляюцца, жыццё іх даволі сумнае ці проста манатоннае. Вось і не могуць вызначыць, чым хацелася б займацца - таму што з таго, што акружае іх у свеце, нішто не цягне асабліва. Ды і з чаго выбіраць? Як правіла, яны не ведаюць, кім працуе іх бацька, хто такі іхтыёлаг — і ўвогуле мала арыентуюцца ў свеце прафесій.

Другая катэгорыя хлопчыкаў і дзяўчынак вельмі актыўная і ў вучобе, і ў розных іншых формах актыўнасці. Ім цікава ўсё, яны наведваюць адначасова тры гурткі, пяць факультатываў і дзесяць спартыўных секцый. Больш за тое, у іх усё атрымліваецца. Як гаворыцца, калі чалавек таленавіты - ён таленавіты ва ўсім. За што ні возьмецца гэтая цуда-асоба - ва ўсім дамагаецца поспеху. Аднак ён таксама не можа вызначыць, што падабаецца яму больш, з чым хацеў бы звязаць сваё жыццё.

Як жа разабрацца ў сабе?

Псіхолагі сцвярджаюць, што пры выбары прафесіі вельмі важная адпаведнасць паміж псіхалагічнымі асаблівасцямі чалавека і адпаведнымі характарыстыкамі прафесіі.

Прафесія павінна быць цікавая.

Калі табе падабаюцца жывёлы, расліны, то табе будзе цікава ў сваёй прафесійнай дзейнасці сутыкацца з аб'ектамі жывой прыроды. Калі ты любіш тэхніку - цікавасць да яе будзе падтрымліваць цябе ў дзейнасці інжынера-канструктара або фізіка-тэарэтыка.

Любая прафесія патрабуе, каб у чалавека прысутнічалі так званыя "прафесійна важныя якасці" - напрыклад, для карэктара важная ўвага, для мастака - вобразнае мысленне, і г.д. Таму, выбіраючы пэўную прафесію, важна ўсвядоміць, ці ёсць у цябе здольнасці, якія адпавядаюць прафесійна важным якасцям. У сітуацыі сумневу выбірай тую прафесію, дзе твае здольнасці будуць максімальна рэалізаваны, дзейнасць, у якой ты даб'ешся найбольшага поспеху.

Нарэшце, тып прафесійнай дзейнасці, які рэалізуецца, павінен супадаць з тваім асобасным, характаралагічным тыпам. Скажам, калі ты таварыскі - табе больш падыдуць прафесіі, звязаныя са шматлікімі кантактамі, а калі эмацыйна няўстойлівы - не зможаш выконваць руцінныя віды дзейнасці, якія патрабуюць канцэнтрацыі на працягу доўгага часу.

Такім чынам, для таго, каб абраць прафесію, неабходна першым чынам спазнаць сябе. Дапамагчы лепш пазнаць сябе і часткова адказаць на гэтыя пытанні (цалкам ты на іх не адкажаш ніколі) дапаможа няхітрае практыкаванне: паглядзі на сябе вачамі іншага чалавека. Канкрэтнага чалавека, якога ты добра ведаеш, - скажам, сябра ці суседа па парце, мамы ці каханай дзяўчыны. Паспрабуй растлумачыць свае ўчынкі так, як гэта зрабіў бы іншы чалавек - не ведаючы сапраўдных матываў. Ты зразумееш, якім цябе бачаць іншыя людзі, але, з іншага боку, пазбавішся ад суб'ектывізму, бо ў сваім воку, як вядома, не відаць і бярвенне.

Змагайся, працуй над сабой, спазнавай сябе. І памятай, што псіхічныя ўласцівасці чалавека (здольнасці, інтарэсы або рысы характару) - выключна гнуткія, зменныя якасці. Вядома нямала выпадкаў, калі чалавеку, які не мае здольнасцяў да музыкі, але горача жадаў ёю займацца, атрымлівалася развіць музычны слых.

Галоўнае - цікавасць; запомні: здольнасці фармуюцца ў дзейнасці.

Прывыкай працаваць. На адных здольнасцях далёка не паедзеш. З другога боку, цікавасць - рэч таксама не зусім устойлівая. Мноства падлеткаў думаюць, што любяць нейкі навучальны прадмет, а насамрэч ім вельмі падабаецца настаўнік. Акрамя таго, цяжка зразумець, спадабаецца ці табе псіхалогія ці тая ж эканоміка - ты ж у вучылішчы не вывучаў нічога падобнага.

Для таго, каб не памыліцца, трэба пашыраць свой кругагляд у адносінах да свету прафесій. Задавай дарослым людзям пытанні аб іх прафесійнай дзейнасці - як правіла, людзі з задавальненнем распавядаюць аб сваёй сапраўднай працы і аб студэнцкіх гадах. Тады ты зможаш свядома вырашыць, ці цікавая табе дадзеная галіна, ці ўсё, што ты ведаеш пра спецыяльнасць, на якую падаеш дакументы, - гэта яе назва.

Такім чынам, разабраўшыся ў сваіх здольнасцях, інтарэсах і асобасных рысах, вы прыступаеце да выбару ўжо не прафесіі - а ВНУ, каледжа. Высветліце, якія спецыяльнасці і спецыялізацыі адпавядаюць віду дзейнасці, які вас цікавіць. Гэта не заўсёды адназначная адпаведнасць (напрыклад, каб рамантаваць камп'ютары, трэба атрымаць спецыяльнасць "радыёэлектроніка").

Прыняцце рашэння павінна грунтавацца на многіх фактарах:

• рэпутацыя ВНУ і конкурс,

• меркаванне сяброў, бацькоў,

• кошт навучання і т.д.

Не палянуйцеся і выпішыце на асобным лісточку паперы плюсы і мінусы кожнага з варыянтаў. Прааналізуйце дадзеныя разам з сябрамі і сваякамі. І заўсёды памятайце: канчатковы выбар толькі за вамі - выбіраючы прафесію, вы выбіраеце лёс.

Фактары выбару прафесіі

Якія фактары абумоўліваюць выбар чалавекам той ці іншай прафесіі? На практыцы аказваецца, што схільнасці ўлічваюцца ў апошнюю чаргу, а вось меркаванне бацькоў аказвае вялікі ўплыў.

Супрацоўнікі рэгіянальнага цэнтра тэсціравання і прафесійнай арыентацыі моладзі і псіхалагічнай падтрымкі насельніцтва прапануюць паразважаць над наступнымі фактарамі выбару прафесіі (паводле А.А. Клімава):

1. Пазіцыя старэйшых членаў сям'і. Ёсць старэйшыя, якія нясуць прамую адказнасць за тое, як складваецца тваё жыццё. Гэты клопат распаўсюджваецца і на пытанне аб тваёй будучай прафесіі.

2. Пазіцыя таварышаў, сябровак. Сяброўскія сувязі ў тваім узросце ўжо вельмі моцныя і могуць моцна ўплываць на выбар прафесіі. Можна даць толькі агульную параду: правільным будзе рашэнне, якое адпавядае тваім інтарэсам і супадае з інтарэсамі грамадства, у якім ты жывеш.

3. Пазіцыя настаўнікаў, школьных педагогаў (класнага кіраўніка). Назіраючы за паводзінамі, вучэбнай і пазавучэбнай актыўнасцю навучэнцаў, вопытны педагог ведае шмат такога пра цябе, што ўтоена ад непрафесійных вачэй і нават ад цябе.

4. Асабістыя прафесійныя планы. Пад планам у дадзеным выпадку маюцца на ўвазе твае ўяўленні аб этапах засваення прафесіі.

5. Здольнасці. Аб своеасаблівасці сваіх здольнасцей трэба меркаваць не толькі па поспехах у вучобе, але і па дасягненнях у самых разнастайных відах дзейнасці.

6. Узровень дамаганняў на грамадскае прызнанне. Плануючы свой працоўны шлях, вельмі важна паклапаціцца аб рэалістычнасці сваіх дамаганняў.

7. Інфармаванасць. Важна паклапаціцца аб тым, каб набытыя табой звесткі аб той ці іншай прафесіі не аказаліся скажонымі, няпоўнымі, аднабаковымі.

8. Схільнасці. Схільнасці выяўляюцца ў любімых занятках, на якія марнуецца большая частка вольнага часу. Гэта - інтарэсы, падмацаваныя пэўнымі здольнасцямі.

Дзевяць крокаў да ўзважанага рашэння

Прапануем кожнаму выпускніку зрабіць наступныя крокі да ўзважанага прыняцця рашэння перад выбарам будучай прафесіі:

1. Вывучыце асаблівасці рынку працы ў вашым рэгіёне. Якія спецыяльнасці, на думку спецыялістаў, вашых сяброў і бацькоў, найбольш высокааплатныя і запатрабаваныя ў вашым рэгіёне. Паразважайце, ці заўсёды меркаванні дарослых ці вашых сяброў супадаюць з вашым асабістым меркаваннем? Чаму так адбываецца?

2. Азнаёмцеся з пералікамі спецыяльнасцей і ВНУ, якія знаходзяцца ў вашым рэгіёне (горадзе, вобласці, краі). Складзіце спіс прыдатных прафесій.

3. Складзіце спіс прафесій, якія вам падабаюцца, цікавых, па якіх вы хацелі б працаваць, якія вам падыходзяць.

4. Састаўце пералік патрабаванняў выбіраемай прафесіі. Складзіце спіс сваіх патрабаванняў:

• выбіраемая прафесія і будучы род заняткаў;

• выбіраемая прафесія і жыццёвыя каштоўнасці;

• выбіраемая прафесія і рэальнае працаўладкаванне па спецыяльнасці;

• пажаданы ўзровень прафесійнай падрыхтоўкі;

• выбіраемая прафесія і мае схільнасці і здольнасці;

• пажаданыя змест, характар і ўмовы працы.

5.Вызначце значнасць кожнага патрабавання. Вызначыце, наколькі ўсе пералічаныя патрабаванні значныя. Можа быць, ёсць менш важныя патрабаванні, якія, па вялікім рахунку, можна і не ўлічваць.

6. Ацаніце сваю адпаведнасць патрабаванням кожнай з прыдатных прафесій. Акрамя тых патрабаванняў, якія ёсць у вас да прафесіі, існуюць і патрабаванні самай прафесіі. Прааналізуйце, ці развіты ў вас прафесійныя якасці, ці адказваюць вашы інтэлектуальныя здольнасці, псіхалагічныя асаблівасці, стан здароўя патрабаванням прафесіі.

7. Падлічыце і прааналізуйце вынікі. Прааналізуйце, якая прафесія з усяго спісу больш за іншыя падыходзіць вам па ўсіх пунктах.

8. Праверце вынікі. Каб пераканацца ў правільнасці вашых разважанняў, абмяркуйце сваё рашэнне з сябрамі, бацькамі, настаўнікамі, псіхолагам, прафкансультантам.

9. Вызначыце асноўныя практычныя крокі да поспеху. Такім чынам, вы прынялі рашэнне, зараз важна вызначыць, у якой навучальнай установе вы зможаце атрымаць прафесійную адукацыю, як будзеце развіваць у сабе прафесійна важныя якасці, як можна атрымаць практычны досвед працы па дадзенай спецыяльнасці, як павысіць сваю канкурэнтаздольнасць на рынку працы.

Выбар прафесіі - важны крок у жыцці кожнага чалавека. Прафесія чалавека свайго роду лёс, таму варта патраціць час, каб грунтоўна і загадзя яе планаваць. Кожны чалавек пры выбары прафесіі кіруецца рознымі прынцыпамі: камусьці параілі бацькі, нехта пайшоў вучыцца разам з таварышам, сяброўкай, нехта абраў папулярную, модную прафесію.

Паняцце "прафарыентацыя" здаецца зразумелым кожнаму, хто азнаёміцца ​​з ім нават у першы раз - гэта арыентацыя школьнікаў на тыя ці іншыя прафесіі. Прыкладна такія ж азначэнні даюцца ў метадычных дапаможніках, дзе прафарыентацыю разглядаюць як аказанне дапамогі маладым людзям у выбары прафесіі. Акрамя таго, пад прафарыентацыяй нярэдка разумеюць сістэму мерапрыемстваў, якія дапамагаюць чалавеку, які ўступае ў жыццё, навукова абгрунтавана выбраць прафесію або сістэму выхаваўчай работы ў мэтах развіцця прафесійнай накіраванасці, дапамогі вучням у моманты прафесійнага самавызначэння.

Прафарыентацыя - гэта мэтанакіраваная дзейнасць па падрыхтоўцы моладзі да абгрунтаванага выбару прафесіі ў адпаведнасці з асабістымі схільнасцямі, інтарэсамі, здольнасцямі і адначасова з грамадскімі патрэбамі ў кадрах пэўных прафесій і рознага ўзроўню кваліфікацыі.

Мэту прафарыентацыйнай работы можна звесці да таго, каб дапамагчы ў выбары прафесіі, г.зн. разабрацца ў сабе, а таксама даведацца пра свае інтарэсы, схільнасці, асабістыя якасці, індывідуальныя асаблівасці, асаблівасці здароўя, запатрабаванасць прафесіі на рынку працы і з улікам гэтага знайсці такі від дзейнасці, дзе будзе магчымым паспяхова сябе прымяніць.

Асноўныя задачы прафарыентацыі:

1. Інфармацыйная работа: азнаямленне навучэнцаў з прафесіяграмамі, інфармацыяй аб патрэбах у кадрах розных прафесій, аб умовах працы, аб зарплаце, аб магчымасцях павышэння кваліфікацыі.

2. Прапаганда прафесій, інфармацыя аб патрэбнасці ў кадрах, па якіх адчуваецца дэфіцыт у найбольшай ступені. Пры гэтым выкарыстоўваюцца сродкі масавай інфармацыі, спецыяльныя прапагандысцкія выданні (плакаты, буклеты, інфармацыйныя даведнікі і да т.п.).

3. Прафесійная дыягностыка: выкарыстанне анкет, тэстаў, тэхнічных сродкаў дыягностыкі і апрацоўка атрыманых дадзеных.

4. Прафесійная кансультацыя, у працэсе якой аказваюць дапамогу моладзі пры вырашэнні пытання аб выбары прафесіі.

Існуе формула выбару прафесіі, якая складаецца з трох наступных  фактараў:

Уключае ў сябе прафесійную накіраванасць, інтарэсы, схільнасці чалавека, жаданні. Мы можам назваць гэты фактар ​​адной фразай: «ЧАГО Я ЖАДАЮ». І калі мы выпішам спіс прафесій, якія нам цікавыя і якія мы хацелі б асвоіць, гэты спіс атрымаўся б вельмі доўгім. Але аднаго "хачу" ў выбары прафесіі мала. Уступае ў дзеянне ўжо другі фактар.
Уключае ў сябе стан здароўя, асобасныя асаблівасці. Хтосьці з вас схільны да актыўнай дзейнасці, а камусьці падабаецца выконваць працу, якая патрабуе ўвагі, уседлівасці. Тут жа неабходна ўлічваць узровень вашых ведаў і асабістыя здольнасці, дасведчанасць у розных галінах дзейнасці, узровень інтэлектуальнага развіцця. Вялікае значэнне пры выбары прафесіі мае і матэрыяльны стан сям'і. Другі фактар ​​можна назваць адной фразай, «ШТО Я МАГУ». І калі спіс прафесій, які вы напісалі, прывёўшы ў адпаведнасць з вашымі інтарэсамі, мы будзем рэдагаваць у адпаведнасці з вашымі магчымасцямі, ён стане больш кароткім, але больш рэальным.
Уключае ў сябе спецыфіку рэгіянальнага рынку працы, попыт на гэту прафесію, а таксама магчымасць пабудовы прафесійнай кар'еры, у тым ліку, асваення сумежных спецыяльнасцей. Гэты фактар ​​можна назваць адной фразай: "ШТО трэба". З адрэдагаванага спісу мы пачынаем выбіраць тыя прафесіі, якія патрэбны на рынку працы, і даюць чалавеку больш магчымасцяў у пабудове прафесійнай кар'еры (прафесійны пастаянны рост па вертыкалі – пачынае з нізкай пасады і ў далейшым пераходзіць на больш высокія і адказныя пасады, напрыклад, працоўны, майстар, брыгадзір, начальнік змены і т. д. Або па гарызанталі, калі чалавек на працоўным месцы асвойвае шырокі спектр сумежных спецыяльнасцяў і ўдасканальвае сваё майстэрства, напрыклад, тэхнік-будаўнік можа асвоіць яшчэ спецыяльнасці на працоўным месцы: бетоншчык, муляр, плітачнік, мазаічнік. і г.д.).

ПАМЫЛКІ І ЦЯЖКАСЦІ ПАДЧАС ВЫБАРУ ПРАФЕСІІ

I. Няведанне правілаў выбару прафесіі.

1. Выбар за кампанію.

2. Перанос адносін да чалавека на саму прафесію.

3. Атаясамленне вучэбнага прадмета з прафесіяй.

4. Арыентацыя адразу на прафесіі высокай кваліфікацыі.

5. Няўменне вызначыць шлях атрымання прафесіі.

II. Няведанне самога сябе:

1. Недаацэнка сваіх фізічных здольнасцяў.

2. Няведанне сваіх псіхалагічных асаблівасцяў.

3. Няўменне суаднесці свае здольнасці з патрабаваннямі прафесіі.

III. Няведанне свету прафесій.

1. Захапленне толькі знешнім бокам прафесіі.

2. Састарэлыя ўяўленні аб характары і ўмовах працы канкрэтнай прафесіі.

3. Прадузятасць

http://www.abiturient.by/

Каляндар дзён адчыненых дзвярэй устаноў вышэйшай адукацыі 

Прафарыентацыя! Кім стаць?

Прафарыентацыйныя мерапрыемствы