2022/2023 навучальны год

Дата правядзення 22.05.2023.

Тэма: «Гонар за Беларусь. Вынікі»

22 мая ў рамках рэалізацыі інфармацыйна-адукацыйнага праекта “ШАГ” ва ўстанове адукацыі была праведзена дыялогавая пляцоўка “Гонар за Беларусь. Вынікі."
Выніковыя заняткі праводзіліся ў форме адаптаванай інтэрактыўнай віктарыны "Свая гульня", якая дала магчымасць дзецям актыўна праявіць сябе ў займальнай дзейнасці.
Вядучымі гульні былі Сявец Марына Іванаўна, класны кіраўнік X класа; Краскоўская Алена Мікалаеўна, класны кіраўнік IX класа.
Вядучыя адзначылі, што старшакласнікі сустракаліся у апошні чацвер месяца тры гады запар. І вось сёння, выкарыстоўваючы веды, якія атрымалі падчас мерапрыемстваў праекта "ШАГ" у 2021/2022 і 2022/2023 навучальным годзе, праявяць сябе ў гульні, якая ўключае 17 тэм па 3 пытанні рознай складанасці (10, 20, 30 балаў).
У гульні ўдзельнічалі 3 каманды навучэнцаў: «Моцны арэшак», «Эўрыка», «Рубікон».
У пачатку сустрэчы выступіў старшыня Нягневіцкага сельвыканкама - Аляксандр Генадзьевіч Макрушыч, падвёў вынікі адыходзячага навучальнага года, акцэнтаваў увагу на патрыятычным выхаванні і неабходнасці ведання сваёй гісторыі, пажадаў рабятам дастойна правесці летнія канікулы.
У другой частцы мерапрыемства падлеткі 8-11 класаў прынялі ўдзел у адаптаванай інтэрактыўнай віктарыне “Свая гульня. Гонар за Беларусь. Вынікі».
Адказваючы на пытанні, удзельнікі гульні выкарыстоўвалі веды, атрыманыя падчас мерапрыемстваў праекта "ШАГ". Гульня ўключала такія напрамкі, як адукацыя, ахова здароўя, спорт, нацыянальная бяспека і суверэнітэт, экалогія і іншыя.
Лідарамі гульні стала каманда "Моцны арэшак".

Дата правядзення 27.04.2023.

Тэма: «Гонар за Беларусь. Культура беларускага народа: традыцыі, спадчына, сучаснасць» (матэрыяльная і духоўная гісторыка-культурная спадчына, прафесійнае і народнае мастацтва, грамадскія творчыя ініцыятывы і інш.).

ШАГ 1 «Мы даведваемся»
Члены інфармацыйнай групы пазнаёмілі навучэнцаў са зместам інфармацыйных блокаў: «Беларусь – краіна шматвяковай і самабытнай культуры»; "Беларусь - краіна таленавітых людзей".

ШАГ 2 "Мы разважаем"
На другім этапе было арганізавана абмеркаванне прадстаўленага матэрыялу. Навучэнцы адказалі на наступныя пытанні:
Што складае нацыянальную культуру беларускага народа?
Ці згодны вы са сцвярджэннем, што сапраўдная культура беларускага народа з'яўляецца духоўным стрыжнем нашай дзяржавы?
Якія традыцыі і абрады захоўваюць і адраджаюць у вашым рэгіёне?
Ці ёсць у вашым рэгіёне людзі, якія былі адзначаны прэміяй "За духоўнае адраджэнне"?

-----------------
У рамках інфармацыйна-адукацыйнага праекта "ШАГ" кіраўнік па ваенна-патрыятычным выхаванні ўстановы адукацыі Коршун Раіса Аляксандраўна адзначыла: "Згодна з Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь, гісторыка-культурная спадчына прызнана фактарам развіцця нашай дзяржавы. За яго захаванне нясуць адказнасць як дзяржава, так і грамадзяне нашай краіны. Гісторыка-культурная спадчына Беларусі ўяўляе сабой сукупнасць найбольш адметных вынікаў і сведчанняў гістарычнага, культурнага і духоўнага развіцця беларускага народа, увасобленых у гісторыка-культурных каштоўнасцях, уключаных у Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь, які штогод пашыраецца.
У мэтах папулярызацыі гісторыка-культурнай спадчыны Міністэрствам культуры ў 2020 годзе створаны пошукавы сайт "Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь" (gosspisok.gov.by), які з'яўляецца інфармацыйным рэсурсам, які дазваляе любому карыстальніку хутка знаходзіць інфармацыю аб гісторыка-культурных каштоўнасцях. у тым ліку праз мабільныя прылады.
Ахова гісторыка-культурнай спадчыны - абавязковая ўмова ўстойлівага развіцця дзяржавы, умацавання яе прэстыжу ў міжнароднай супольнасці".

Дырэктар Харосіцкага Дома культуры Беўз Венера Маўліеўна адзначыла, што дзякуючы актыўнасці дзяржавы ў апошнія гады павялічылася прысутнасць беларускіх аб'ектаў у спісах Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА:
у 1992 годзе Белавежская пушча (помнік прыроды);
у 2000 годзе – замкавы комплекс «Мір» (г.п. Мір Карэліцкага раёна);
у 2005 годзе - архітэктурна-культурны комплекс рэзідэнцыі Радзівілаў у г. Нясвіжы (Мінская вобласць) і Дуга Струвэ (Брэсцкая і Гродзенская вобласці).
Рэспубліка Беларусь стала адной з краін, якія ратыфікавалі ў 2006 годзе Канвенцыю аб ахове нематэрыяльнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА. Яна ўключае звычаі, формы ўяўлення і выразы, веды і навыкі, якія перадаюцца з пакалення ў пакаленне, забяспечвае жыццяздольнасць спадчыны і стварае ўмовы для поўнага раскрыцця яе патэнцыялу ў інтарэсах устойлівага развіцця.
У дыялог уступаюць навучэнцы 11 класа. Шасцель Марта прадставіла інфармацыю аб тым, што ў Спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА ўключаны:
у 2009 годзе - святочны калядны абрад "Калядныя цары" ў вёсцы Семежава Капыльскага раёна; у 2018 годзе – «Урачыстасць у гонар шанавання абраза Маці Божай Будслаўскай» (Будслаўскі фэст)» у г. Будслаў Мядзельскага раёна. у 2019 годзе - вясновы абрад "Юр'еўскі карагод" у в. Пагост Жыткавіцкага раёна; у 2020 годзе - "Культура ляснога бортніцтва".
У 2021 годзе Міністэрствам культуры накіравана ў Сакратарыят Канвенцыі па ахове нематэрыяльнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА дасье па элементу нематэрыяльнай гісторыка-культурнай спадчыны "Саломапляценне Беларусі: мастацтва, рамяство, уменні" і падрыхтавана чарговая намінацыя "Беларускае мастацтва выцінанкі". Выкарыстанне патэнцыялу гістарычнай спадчыны працуе на папулярызацыю і развіццё як рэгіёнаў, так і дзяржавы ў цэлым, садзейнічае фарміраванню нацыянальнай самаідэнтыфікацыі, выклікае пачуццё гонару за сваю краіну.
Навучэнец 10 класа Шыдлоўскі Аляксандр адзначыў, што сучаснае культурнае жыццё Беларусі дынамічнае і разнастайнае. У краіне праходзіць мноства мастацкіх выставак, музычных, тэатральных і кінематаграфічных фестываляў. Усё гэта цікава і даступна як для беларусаў, так і гасцей краіны.
Самыя цікавыя творы беларускага жывапісу, графікі і скульптуры розных эпох можна ўбачыць у мастацкіх музеях і галерэях краіны.
У сусветнай скарбніцы шэдэўраў выяўленчага мастацтва знайшлося месца работам выдатных беларускіх мастакоў: Н. Орды, І. Хруцкага, М. Савіцкага, В. Бялыніцкага-Бірулі, Я. Драздовіча, М. Шагала, Л. Шчамялёва і інш.
Зацікавіла старшакласнікаў інфармацыя аб тым, што Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь Аляксандр Лукашэнка прысудзіў прэміі "За духоўнае адраджэнне" і спецыяльныя прэміі дзеячам культуры і мастацтва 2016 года. Сярод лаўрэатаў гэтай высокай узнагароды настаяцель Свята-Елісееўскага Лаўрышаўскага мужчынскага манастыра Навагрудскай епархіі ігумен Яўсевій (Канстанцін Цюхлоў), які ўнёс важкі ўклад у духоўна-маральнае і патрыятычнае выхаванне моладзі, арганізацыю дзейнасці мужчынскага манастыра. якія пакутуюць ад наркаманіі і алкагалізму.
Бевз Венера Маўліеўна расказала пра мясцовых майстрых - Сявец Марыю Парфёнаўну, Моніч Ніну Сяргееўну, чые вышыўкі часта ўпрыгожваюць святы вёскі, становяцца інтэр'ерам пры правядзенні Дажынак, Дня работнікаў сельскай гаспадаркі.
Член маладзёжнага парламента пры Навагрудскім Савеце дэпутатаў Жытко Радаслава падрыхтавала цікавае апавяданне пра Наталлю Клімко, загадчыка Навагрудскага раённага цэнтра рамёстваў, якая адраджае традыцыйнае мастацтва выцінанкі-выбіванкі. У 2014 годзе выцінанка атрымала статус нематэрыяльнай каштоўнасці Рэспублікі Беларусь. І вось у пачатку 2021 года па рашэнні экспертнай камісіі па народных мастацкіх рамёствах пры Міністэрстве культуры Рэспублікі Беларусь прынята рашэнне аб прысваенні статусу Народнага майстра Наталлі Клімко. Па выніках 2021 года прысуджана спецыяльная прэмія за плённую працу па захаванні традыцый вырабу беларускай выцінанкі.
І вось чарговая заслужаная ўзнагарода: Наталля Клімко - лаўрэат прэміі Гродзенскага аблвыканкама "Чалавек года Гродзеншчыны".
Мастацтва выбівання ажурных фіранак на паперы яна пераняла ад рукадзельніцы Ніны Пятроўны Шурак, нашай зямлячкі, жыхаркі вёскі Мілушава. Пачала займацца гэтым відам дзейнасці Наталля Клімко ў 2009 годзе. А з 2015 года з'яўляецца членам Беларускага саюза майстроў народнай творчасці.
Старшакласнікі падводзяць вынік сустрэчы: ад кожнага з нас залежыць, ці зможам мы захаваць спадчыну нашага народа.

У ходзе рэалізацыі ШАГа 3 "Мы дзейнічаем" юнакі і дзяўчаты вырашылі правесці сумесна з прадстаўнікамі Харосіцкага Дома культуры конкурс «Рэгіянальныя асаблівасці нацыянальнай культуры нягневіцкага краю» з запрашэннем мясцовых майстрых і майстроў, прадставіўшы нацыянальную страву, прадметы дэкаратыўнай творчасці, вышыўку, традыцыі ў якасці сімвала рэгіянальнай нацыянальнай культуры. Таксама прапанавалі арганізаваць экскурсію ў Навагрудскі цэнтр рамёстваў, каб пазнаёміцца з выцінанкамі Клімко Наталлі.

Дата правядзення: 23.03.2023

Тэма: «Гонар за Беларусь. Камфорт і ўтульнасць для кожнага» (развіццё і ўдасканаленне будаўніча-прамысловага комплексу, жыллёвага будаўніцтва, рэалізацыя дзяржаўнай палітыкі ў жыллёва-камунальнай гаспадарцы).

ШАГ 1 «Мы даведваемся»
Члены інфармацыйнай групы пазнаёмілі навучэнцаў са зместам інфармацыйных блокаў: "Будаўніча-прамысловы комплекс - драйвер эканамічнага росту нашай краіны";
"Развіццё жыллёвага будаўніцтва ў Беларусі";
"Сістэма жыллёва-камунальнай гаспадаркі - для ўсіх і кожнага".
ШАГ 2 "Мы разважаем"
На другім этапе было арганізавана абмеркаванне прадстаўленага матэрыялу. Навучэнцы адказалі на наступныя пытанні:
-Ці згодны вы з выразам: «Сучасная Беларусь - тэрыторыя разнастайных і маштабных будоўляў»?
-Назавіце, якімі вытворцамі прадстаўлена беларуская "цэментная галіна".
-Чаму неабходна паскорыць лічбавізацыю будаўнічай галіны?
-Якія факты сведчаць аб тым, што ў нашай краіне надаецца вялікая ўвага забеспячэнню насельніцтва даступным і якасным жыллём?
-Як вы лічыце, пры якіх умовах жыллё ў гарадах-спадарожніках можа быць больш прывабна, чым у мегаполісе?
-Што б вы змянілі ў абліччы свайго населенага пункта, калі б прадставілася такая магчымасць?
-Што ўяўляе сабой жыллёва-камунальная гаспадарка?
-Як вы разумееце выраз: «Паслугі ЖКГ - аснова якасці жыцця людзей»?
-Ці ведаеце вы, якія мерапрыемствы праводзяцца з мэтай забеспячэння грамадзян нашай краіны якаснай пітной вадой?
-----------------
У рамках інфармацыйна-адукацыйнага праекта "ШАГ" кіраўнік па ваенна-патрыятычным выхаванні Коршун Р.А. адзначыла: "Будаўнічая галіна Беларусі мае даўнюю гісторыю. У 2020 годзе яна адзначыла 100-годдзе з дня ўтварэння.
У кожным кутку нашай краіны і нават за яе межамі мы можам бачыць вынікі карпатлівай і прафесійнай працы праекціроўшчыкаў, архітэктараў, інжынераў, тэхнолагаў, рабочых праектных, прамысловых, будаўнічых арганізацый і ўсіх тых, хто ганарова носіць званне "будаўнік". Нашы дарогі не толькі набылі еўрапейскую якасць - іх працягласць у Беларусі за апошнія 30 гадоў вырасла ўдвая.
Беларуская цэментная кампанія - холдынг з 26 прадпрыемстваў. Беларусь экспартуе цэменту, так званага "хлеба будаўніцтва", значна больш, чым выпускалі ў нас у 1995 годзе наогул. ААТ "БелГіпс", вядучы і адзіны вытворца будаўнічых матэрыялаў з гіпсу, лічыцца лідарам па пастаўцы на айчынны рынак будаўнічых матэрыялаў. Сёння ААТ "Гомельшкло" - адзіны ў Беларусі вытворца ліставога шкла. З 19 па 21 красавіка ў Мінску будзе праведзена выстава "Беларускі будаўнічы тыдзень - 2023".
Старшыня Нягневіцкага сельвыканкама Макрушыч А.Г. адзначыў, што прыярытэтным напрамкам дзейнасці будаўнічага комплексу Беларусі заўсёды было і застаецца жыллёвае будаўніцтва. Па паказчыку забяспечанасці квадратнымі метрамі жылля на аднаго чалавека Беларусь займае 2-е месца сярод краін СНД, уступаючы толькі Арменіі. Жыццё, якое будуецца сёння ў Беларусі па паказчыках удзельнага спажывання энергіі на ацяпленне будынкаў, у 3 разы лепшае, чым у будынкаў да 1995 года. Аб'ёмы будаўніцтва жылля для шматдзетных сем'яў з году ў год растуць. Так, у 2017 годзе для гэтай катэгорыі грамадзян было пабудавана крыху больш за 2,7 тыс. кватэр, у 2020-м - 12,6 тысяч. Акрамя таго, шматдзетныя сем'і паляпшаюць жыллёвыя ўмовы, выкарыстоўваючы дзяржпадтрымку для набыцця і рэканструкцыі кватэр. Сярэдні кошт аднаго квадратнага метра жылля, якое будуецца з дзяржаўнай падтрымкай (без уліку індывідуальных забудоўшчыкаў), не перавысіць сярэдняй заработнай платы па краіне ў планавым перыядзе. Зададзены параметр вытрымліваецца апошнія 4 гады. У выніку ўзровень забяспечанасці насельніцтва жыллём у 2025 годзе складзе не менш як 28,5 м2 на чалавека.

У дыялог уступаюць навучэнцы 11 класа. Бужынская Лізавета прадставіла інфармацыю аб тым, у мэтах стварэння камфортнага асяроддзя пражывання ў Беларусі рэалізуецца падпраграма "Чыстая вада" ў рамках Дзяржаўнай праграмы "Камфортнае жыллё і спрыяльнае асяроддзе" на 2021 - 2025 гады. Да асноўных задач падпраграмы адносяцца забеспячэнне спажыўцоў водазабеспячэннем пітной якасці і забеспячэнне насельніцтва цэнтралізаванымі сістэмамі водазабеспячэння і водаадвядзення.
Навучэнец 10 класа Куцко Ягор адзначыў, што важную ролю ў пытаннях удасканалення абыходжання з адходамі адыгрывае падпраграма "Мэта 99" Дзяржаўнай праграмы "Камфортнае жыллё і спрыяльнае асяроддзе" на 2021-2025 гады. Яе сутнасць зводзіцца да таго, каб давесці збор ВМР і іх перапрацоўку да 99 %. Сёння ў Беларусі запушчаны рух "Мэта 99" як адзіная інфармацыйная кампанія для развіцця адказных адносін жыхароў краіны да адходаў спажывання, папулярызацыі раздзельнага збору смецця.
Зацікавіла старшакласнікаў інфармацыя аб тым, што ў Беларусі ўстаноўлены нарматыў азелянёнасці тэрыторый населеных пунктаў - 40 працэнтаў. За апошнія тры гады ўзровень азелянёнасці населеных пунктаў вырас і ў некаторых раёнах дасягнуў 60-65 працэнтаў.
Старшакласнікі падводзяць вынік сустрэчы: ад кожнага з нас залежыць, ці зможам мы стварыць утульнасць і прыгажосць сваімі рукамі, ці зможам берагчы чысціню і прыгажосць для сябе і тых, хто нас атачае.
У ходзе рэалізацыі ШАГа 3 "Мы дзейнічаем" падлеткі вырашылі стаць удзельнікамі праекта "Зялёны двор разам!", больш актыўна ўдзельнічаць у раздзельным зборы смецця, арганізаваць асветніцкія гутаркі-прэзентацыі з навучэнцамі малодшых класаў аб энерга- і водазберажэнні, карысці раздзельнага збору смецця.

Дата правядзення: 23.02.2023

Тэма: «Гонар за Беларусь. Энергія для стварэння, энергія для будучыні» (забеспячэнне энергабяспекі краіны)

ШАГ 1 «Мы даведваемся»

Члены інфармацыйнай групы азнаёмілі навучэнцаў са зместам інфармацыйных блокаў: "Беларусь: энергетыка сучаснасці і будучыні", "Энергазберажэнне для ўсіх і для кожнага".

ШАГ 2 "Мы разважаем"

На другім этапе было арганізавана абмеркаванне прадстаўленага матэрыялу. Навучэнцы адказалі на наступныя пытанні:

- Якія энергарэсурсы мае наша краіна?

- Ці згодны вы з тым, што сёння энергетычная сістэма Беларусі - стабільна працуючы тэхналагічны комплекс, які забяспечвае надзейнае і бесперабойнае забеспячэнне энергіяй? Аргументуйце свой адказ.

- Як вы думаеце, чаму ў Беларусі зроблена стаўка на развіццё атамнай энергетыкі?

- Назавіце аднаўляльныя крыніцы энергіі, якія выкарыстоўваюцца ў нашай краіне.

- Назавіце, які від паліва выкарыстоўваецца на электрастанцыях Беларусі.

- У Мінску 11-14 кастрычніка 2022 года адбыўся XXVI Беларускі энергетычны і экалагічны форум. Як вы думаеце, якая мэта такіх форумаў?

- Якія прафесіі звязаны з энергетычнай галіной? Якія ўстановы адукацыі рыхтуюць спецыялістаў для гэтай галіны?

- Як вы думаеце, чаму сёння як ніколі становіцца актуальным заклік Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь А.Р. Лукашэнка: "Ашчаднасць, руплівасць, акуратнасць і эканомія павінны стаць ладам жыцця беларусаў" ?

- Прывядзіце прыклады нерацыянальнага, на ваш погляд, расходавання энергіі.

- Ці згодны вы з фразай: "Эфектыўнае выкарыстанне энергіі - ключ да паспяховага вырашэння экалагічнай праблемы"?

                                                          -----------------

У рамках інфармацыйна-адукацыйнага праекта "ШАГ" кіраўнік па ваенна-патрыятычным выхаванні ўстановы адукацыі Коршун Р.А. адзначыла: "Энергетыка - адна з асноўных галін нацыянальнай эканомікі Рэспублікі Беларусь. Яе развіццё вызначаецца стратэгіяй сацыяльна-эканамічнага развіцця дзяржавы і шэрагам дзяржаўных праграм. Органам дзяржаўнага кіравання, які ўдзельнічае ў фарміраванні і рэалізуе энергетычную палітыку краіны, з'яўляецца Міністэрства энергетыкі Рэспублікі Беларусь".

Старшыня Нягневіцкага сельвыканкама Макрушыч А.Г. упершыню пазнаёміўся з навучэнцамі старэйшых класаў, павіншаваў усіх юнакоў са святам, а таксама адзначыў, што сёння энергетычная сістэма Беларусі - стабільна працуючы тэхналагічны комплекс, які забяспечвае надзейнае і бесперабойнае забеспячэнне энергіяй. У Рэспубліцы Беларусь 100% насельніцтва мае доступ да электраэнергіі. Расказаў, як забяспечаны энергіяй жыхары сельвыканкама, Навагрудскага раёна.

У дыялог уступаюць навучэнцы 11 класа. Шуляк Лізавета прадставіла інфармацыю аб тым, што беларускія гідраэлектрастанцыі выпрацоўваюць электраэнергіі ў 20 разоў больш, чым у 1995 годзе. А сонечныя і ветраўстаноўкі, якіх не было наогул, зараз даюць сукупна ў 18 разоў больш, чым гідраэнергетыка 1995 года.

На пачатак 2021 года Лукомльская ДРЭС - самая магутная ў Беларусі. У энергасістэму краіны ад яе паступае каля 30 працэнтаў электрычнасці. У 2003 годзе на цеплавой электрастанцыі пачалася паэтапная мадэрнізацыя ўсяго абсталявання. Тэхнічны апгрэйд завяршыўся ў 2013-м, праз год на флагмане пачаў працаваць новы парагазавы энергаблок магутнасцю 427 МВт. Залежнасць ад імпарту электраэнергіі знізілася больш як на 99 працэнтаў.

У 2014 годзе на беларускіх рэках пачалося ўзвядзенне каскаду водных электрастанцый. Самыя магутныя - на Заходняй Дзвіне: Віцебская (40 МВт) і Полацкая (21,6 МВт) ГЭС (уведзены ў эксплуатацыю ў 2017 годзе). Іх сумарная сярэднегадавая выпрацоўка энергіі ў 2019 годзе склала 231,7 млн кВт/г.

Навучэнец 10 класа Шыдлоўскі Аляксандр адзначыў, што сваё месца ў адным радзе з невычэрпнай энергіяй сонца, ветру і вады заняў мірны атам. Не маючы вялікіх запасаў традыцыйных відаў энергарэсурсаў, Беларусь зрабіла стаўку на выкарыстанне мірнага атама і цяпер завяршыла будаўніцтва ўласнай атамнай электрастанцыі з двума энергаблокамі магутнасцю 2400 МВт па расійскім праекце "АЭС-2006". Наша краіна стала першай замежнай пляцоўкай, дзе дзяржкарпарацыя "Расатам" пабудавала атамную станцыю з вода-вадзянымі рэактарамі пакалення "3+", якая адпавядае самым высокім патрабаванням бяспекі.

Працягвае тэму Жытко Радаслава, член Маладзёжнага парламента пры Навагрудскім савеце дэпутатаў і расказвае аб тым, што энергія з'яўляецца не толькі неабходным памочнікам у нашым жыцці, але і ўплывае на навакольнае асяроддзе. Эфектыўнае выкарыстанне энергіі ў прамысловасці і побыце, яе эканомія з'яўляюцца ключом да павышэння жыццёвага ўзроўню, захавання навакольнага асяроддзя, стымулам для развіцця эканомікі.

Эканоміць энергарэсурсы - значыць быць сучасным, адукаваным грамадзянінам, які думае аб росквіце сваёй краіны, дабрабыце і здароўі сваёй сям'і.

Зацікавіла старшакласнікаў інфармацыя аб тым, што восьмы раз названы пераможцы Рэспубліканскага конкурсу ў сферы энергаэфектыўнасці, рэсурсазберажэння і экалагічнасці "Лідэр энергаэфектыўнасці Рэспублікі Беларусь - 2022". За 8 гадоў узнагародамі конкурсу адзначана звыш 200 айчынных прадпрыемстваў і больш як 250 прадуктаў па розных катэгорыях: абсталяванне, тэхналогіі і сістэмы, тэхнічныя рашэнні, аб'екты і рэалізаваныя праекты.

Новыя трэнды горадабудавання Магілёўшчыны - электрадамы. Гаворачы аб жыллі будучыні, патрэбна адзначыць, што робіцца стаўка на функцыянальнасць, камфорт і даступнасць. А дзякуючы ўводу ў эксплуатацыю Беларускай АЭС разглядаюцца тэхналогіі, накіраваныя на спажыванне электраэнергіі. Усё гэта аб'яднаў у сабе новы трэнд у горадабудаўнічай галіне - электрадом. Будаўніцтва хат, дзе, нагрэў для атаплення і гарачага водазабеспячэння ажыццяўляюцца электраэнергіяй, вядзецца пяты год.

Старшакласнікі падводзяць вынік сустрэчы: калі людзі будуць берагчы энергарэсурсы дома, то дзяржаве на іх закупку давядзецца траціцца менш.

У ходзе рэалізацыі ШАГа 3 "Мы дзейнічаем" юнакі і дзяўчаты вырашылі прыняць удзел у акцыі «Ідучы, гасіце святло!»: у кожным кабінеце школы размясціць памяткі па энергазберажэнні, правесці энергетычны аўдыт сваёй кватэры, а таксама прыняць удзел у рэспубліканскім конкурсе фатаграфій і малюнкаў на экалагічную тэму «Ствараючы, не разбурай!», акцыі па навядзенні парадку на Зямлі «Экаслед».

Дата правядзення: 26 студзеня 2023 г.
Тэма: «Гонар за Беларусь. Навука і інавацыі - сучаснасць і будучыня нашай эканомікі» (дасягненні ў навукова-тэхнічнай дзейнасці, інавацыйным і тэхналагічным развіцці).
ШАГ 1 «Мы даведваемся»
Члены інфармацыйнай групы азнаёмілі навучэнцаў са зместам інфармацыйных блокаў: "Дасягненні вучоных - важны драйвер эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь", "Моладзь Беларусі - магчымасці для самарэалізацыі", "Нацыянальны дзіцячы тэхнапарк - інвестыцыі ў будучыню".

ШАГ 2 "Мы разважаем"
На другім этапе было арганізавана абмеркаванне прадстаўленага матэрыялу. Навучэнцы адказалі на наступныя пытанні: якіх вядомых беларускіх вучоных, што ўнеслі ўклад у сусветную навуку, вы ведаеце?  якія ўмовы створаны ў Рэспубліцы Беларусь для падтрымкі таленавітай моладзі? што такое навука ў вашым уяўленні? як вы думаеце, якія веды і ўменні неабходны, каб стаць вучоным, рабіць навуковыя адкрыцці? якія магчымасці для набыцця дадатковых ведаў і ўменняў даюць установы адукацыі ў нашай краіне?

-----------------
У рамках інфармацыйна-адукацыйнага праекта "ШАГ" Самайловіч Л.М., настаўнік інфарматыкі, які падрыхтаваў прызёра рэспубліканскай алімпіяды 2010 г., стыпендыята фонду Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь, трэнер каманды Навагрудскага раёна па інфарматыцы паразмаўляў з юнакамі і дзяўчатамі і адказаў на іх пытанні. Ён расказаў пра свайго вучня , Моніча Аляксандра, выпускніка 2010 года, які стаў не толькі пераможцам заключнага тура рэспубліканскай алімпіяды па інфарматыцы, але і быў удастоены прэміі спецыяльнага фонду Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па падтрымцы таленавітай моладзі.
Леанід Мікалаевіч падзяліўся сваімі ўражаннямі аб рабоце з адоранай моладдзю, адказаў на пытанні, якія цікавяць падлеткаў.
Нагорная Таццяна Міхайлаўна, намеснік дырэктара па выхаваўчай рабоце, пазнаёміла юнакоў і дзяўчат з біяграфіяй станаўлення яшчэ аднаго выпускніка нашай школы, уладальніка прэміі спецыяльнага фонду Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па падтрымцы таленавітай моладзі, які ў 2007 годзе стаў пераможцам заключнага тура рэспубліканскай алімпіямы па хіміі. Рыхтавала Арцёма ветэран педагагічнай працы Жолік Яніна Іосіфаўна.
Старшакласнікаў захапіў аповед пра навуковую дзейнасць выпускніка нашай школы Антановіча Арцёма Уладзіміравіча, які ў свае 32 гады стаў доктарам хімічных навук. Арцём Антановіч за цыкл работ "Атрыманне і даследаванне структуры і аптычных уласцівасцей двухмерных паўправадніковых нанакрышталяў халькагенідаў кадмію, гетэраструктур і ансамбляў на іх аснове" стаў Лаўрэатам прэміі для маладых вучоных імя акадэміка Васіля Купрэвіча ў снежні 2019 года.
Марушка Алена, выпускніца 2022 года, стыпендыят прэміі А.І. Дубко, студэнтка дзяржаўнай установы адукацыі "Універсітэт грамадзянскай абароны Міністэрства па надзвычайных сітуацыях Рэспублікі Беларусь" расказала навучэнцам аб тым, якой навуковай дзейнасцю займаецца ва ўніверсітэце яна і яе аднакурснікі.
Дзеці падвялі вынікі аб значнасці навукі для асобы і адзначылі, што выпускнікі школы розных гадоў былі ўдастоены розных стыпендый: Нагорная Аляксандра ўдастоена стыпендыі Фонду міру, Марушка Алена, Лаўнікевіч Надзея, Севасцьяновіч Анастасія - стыпендыі імя А.І.Дубко.
Будучыя выпускнікі школы адзначылі, што важную ролю ў сістэме выяўлення і прыцягнення ў навуку маладых таленавітых юнакоў і дзяўчат адыгрывае Савет маладых вучоных Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Склад саветаў маладых вучоных ахоплівае больш за 2200 чалавек, а гэта практычна кожны чацвёрты навуковы работнік акадэміі. Кожны пяты даследчык НАН Беларусі з'яўляецца маладым вучоным.
У ходзе рэалізацыі ШАГА 3 "Мы дзейнічаем" юнакі і дзяўчаты вырашылі арганізаваць для навучэнцаў 5-8 класаў у шосты школьны дзень конкурс малюнкаў "Свет навукі вачыма дзяцей", для навучэнцаў 9-11 класаў - інтэлектуальную гульню "Што? Дзе? Калі?», у красавіку - прыняць удзел у школьным этапе навукова-практычнай канферэнцыі «Юнацтва. Навука. Культура» і арганізаваць выставу «Даследчыя працы навучэнцаў школы».

Дата правядзення: 22 снежня 2022 года
Тэма: «Гонар за Беларусь. Захоўваем мінулае, шануем сучаснасць, будуем будучыню» (вынікі Года гістарычнай памяці).

ШАГ 1 «Мы даведваемся»
Члены інфармацыйнай групы азнаёмілі навучэнцаў са зместам інфармацыйных блокаў: "Без тэрміну даўнасці (пошукавая і даследчая дзейнасць)", "Нам ёсць чым ганарыцца, нам ёсць што захоўваць"; "Гістарычная памяць - сувязь часоў і пакаленняў".

ШАГ 2 "Мы разважаем"
На другім этапе было арганізавана абмеркаванне прадстаўленага матэрыялу. Навучэнцы адказалі на наступныя пытанні:

- Ці згодны вы з тым, што "вайна не скончана, пакуль не пахаваны апошні салдат"?
- Якая, на вашую думку, роля дзяржавы ва ўвекавечанні памяці выдатных беларусаў, памяці аб Вялікай Айчыннай вайне?
– Як і калі пачаў фарміравацца летапіс народнай памяці пра падзеі Вялікай Айчыннай вайны?
- Якімі падзеямі быў напоўнены гэты год - Год гістарычнай памяці?
- У чым асаблівасць года гістарычнай памяці?
- Як вы думаеце, чаму для захавання гістарычнай памяці важна вывучаць сямейныя архівы?
- Як вы думаеце, чаму кажуць: "Год гістарычнай памяці павінен ператварыцца ў Стагоддзе гістарычнай памяці"?
-----------------
У рамках інфармацыйна-адукацыйнага праекта "ШАГ" кіраўнік па ваенна-патрыятычным выхаванні ўстановы Коршун Раіса Аляксандраўна адзначыла, што прэзідэнт Рэспублікі Беларусь А.Р.Лукашэнка на цырымоніі ўручэння спецыяльных прэмій Кіраўніка дзяржавы дзеячам культуры і мастацтва, прэмій "За духоўнае адраджэнне" і "Беларускі спартыўны Алімп" 11 студзеня 2022 года адзначыў: "Страта вобразу гераічнага мінулага вядзе дзяржаву да катастрофы і пазбаўляе народ будучыні. Менавіта таму 2022 год мы аб'явілі Годам гістарычнай памяці. Добрая нагода для ўсіх нас яшчэ раз асэнсаваць тысячагадовы цярністы шлях народа да незалежнасці і ўласнай дзяржаўнасці. Скласці разам усе старонкі нашай няпростай гісторыі: і гераічныя, і трагічныя… Данесці да свету праўду пра генацыд беларускага і іншых народаў на тэрыторыі нашай краіны. Мы павінны гэта зрабіць. Найперш для нашых дзяцей і ўнукаў. Яны павінны ведаць цану міру і свабоды, якія здабываліся многімі пакаленнямі потам і крывёю».
Навучэнкі XI класа Шасцель Марта і Шуляк Лізавета прадставілі прэзентацыю "Палітыка генацыду беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны", падрыхтаванай на аснове інфармацыйна-аналітычных матэрыялаў і дакументаў аб генацыдзе беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны і ў пасляваенны перыяд, прадстаўленых Генеральнай пракуратурай Рэспублікі Беларусь.
Старшакласнікі разважалі аб тым, што менавіта ім, маладому пакаленню, неабходна захоўваць гістарычную памяць. Дзесяцікласнікі ўпэўнены, што кожная сям'я можа ўнесці свой уклад у захаванне гістарычнай памяці: мы можам і павінны запісаць успаміны аб вайне сваіх родных, расказваць пра гэта на пазакласных мерапрыемствах. Арцюх Яўгенія расказала гісторыю сям'і Святланы Пятроўны Дземідовіч (сваёй бабулі) і прадставіла дзецям прэзентацыю “Успамін пра тую вайну”. Жэня адзначыла: «У сям'і Святланы Пятроўны жыццё за Радзіму аддалі пяцёра братоў яе маці. Пяць чалавек з адной сям'і не вярнуліся з той вайны! Памяць аб героях жывая дзякуючы ўспамінам, фатаграфіям, дзякуючы неабыякавасці ўсіх нас, жаданню захаваць памяць. Для захавання гістарычнай памяці важна вывучаць сямейныя архівы». Праца Яўгеніі была прадстаўлена на навукова-практычнай канферэнцыі "Мая сям'я ў гады Вялікай Айчыннай вайны" ў горадзе Гродна і адзначана дыпломам II ступені.
Куцко Ягор, член інфармацыйнай групы, расказаў аб наведванні Беларускага дзяржаўнага музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, падзяліўся ўражаннямі аб гэтай экскурсіі: «Мы змаглі «пражыць», адчуць, зразумець атмасферу бою, калі трэба сабраць усе сілы, усю мужнасць і выстаяць. Да глыбіні душы кранулі вобразы герояў - нашых равеснікаў. Іх подзвіг, іх ахвяры дзеля нашага жыцця ў свабоднай краіне цяжка пераацаніць. Героі вайны асабіста для мяне з'яўляюцца прыкладам вялікай любові да Радзімы, прыкладам мужнасці і стойкасці».
Навучэнцы IX класа, Радзівонаў Афанасій і Емяльяновіч Мірон, расказалі аб удзеле дзяцей нашай школы ў акцыях "Помнікі", "Ветэран жыве побач", "Клопат", аб тым, што ў Беларусі праходзілі і праходзяць маладзёжныя рэспубліканскія акцыі "Беларусь памятае", " Іх подзвіг у памяці нашчадкаў захаваем», «Ніхто не забыты, нішто не забыта», «Лічбавая зорка», «Ганаруся подзвігам ветэрана-земляка», «Лістаючы старонкі сямейнага альбома». Кожны год у любую пару года навучэнцы нашай школы бяруць удзел у добраўпарадкаванні мемарыялаў і абеліскаў героям, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны: саджаюць кветкі вясной і летам, прыбіраюць лісце восенню і снег зімой. Каля помнікаў уручаюць піянерскія гальштукі і членскія білеты ГА "БРСМ", праходзяць сустрэчы з ветэранамі працы, дзецьмі вайны. «Месцы пахавання загінуўшых падчас вайны для нас святыя», - сцвярджаюць дзевяцікласнікі.
У ходзе рэалізацыі ШАГа 3 "Мы дзейнічаем" навучэнцы вырашылі прыняць удзел на зімовых канікулах у акцыі "Помнікі" па расчыстцы снегу на тэрыторыі памятных месцаў і пахаванняў свайго населенага пункта, пастаянна клапаціцца аб добраўпарадкаванні помнікаў воінскай славы. А таксама прапанавалі здзейсніць маршруты шостага школьнага дня і выхаднога дня па памятных мясцінах г.Мінска і аграгарадка Нягневічы.
Арцюх Яўгенія прапанавала працягнуць вывучаць сямейныя архівы і ўключыцца ў даследчы праект "Гісторыя сям'і ў гісторыі вайны", над якім працуюць члены патрыятычнага клуба "Памяць".

Дата правядзення 24.11.2022.

Тэма: «Гонар за Беларусь. Наша прамысловасць – надзейны фундамент незалежнасці» (развіццё машынабудавання, хімічнай і нафтахімічнай прамысловасці, вытворчасць калійных угнаенняў).

ШАГ 1 «Мы даведваемся»
Члены інфармацыйнай групы пазнаёмілі навучэнцаў са зместам інфармацыйных блокаў:

"Машынабудаванне - апора і рухаючая сіла эканомікі нашай краіны".
"Беларусь - "краіна вялікай хіміі"";
"Горна-абагачальны камбінат ААТ "Беларуськалій" - нацыянальны здабытак Рэспублікі Беларусь".
ШАГ 2 "Мы разважаем"
На другім этапе было арганізавана абмеркаванне прадстаўленага матэрыялу. Навучэнцы адказалі на наступныя пытанні:
Якія галіны выдзяляюць у машынабудаванні?
Ці можна лічыць, што ад узроўню развіцця машынабудавання залежыць узровень развіцця эканомікі краіны ў цэлым?
Якія нацыянальныя брэнды ў сферы транспартнага машынабудавання вы ведаеце?
Што вы ведаеце пра прамысловы турызм?
Як і калі з'явіўся прамысловы турызм у Беларусі?
Як вы лічыце, якая яго мэта?
Як вы лічыце, якая роля прамысловага турызму ў развіцці прадпрыемстваў і рэгіёнаў у цэлым?
Чаму нашу краіну называюць «краінай вялікай хіміі»?
Якая прадукцыя нафтахімічнай прамысловасці, на ваш погляд, асабліва запатрабавана на ўнутраным рынку краіны і за яе межамі?
Як вы думаеце, чаму ў свеце попыт на ўгнаенні ўвогуле і калійныя ў тым ліку расце і будзе расці?
Як выкарыстоўваюць прыродныя калійныя солі ў сучаснай медыцыне?
Спецыялісты якіх прафесій запатрабаваны ў калійнай прамысловасці? Дзе іх рыхтуюць?
-----------------
У рамках інфармацыйна-адукацыйнага праекта "ШАГ" кіраўнік справамі Нягневіцкага сельвыканкама Шурак Л.П. адзначыла, што машынабудаванне з'яўляецца вядучай галіной, апорай і рухаючай сілай эканомікі краіны, адыгрывае важную ролю ў сацыяльна-эканамічным і інтэлектуальным развіцці дзяржавы і па праве лічыцца фундаментам усяго прамысловага комплексу.
У краіне працуюць сотні прадпрыемстваў, якія вырабляюць аўтамабілі і аўтакампаненты, сельскагаспадарчыя машыны і станкі, складаныя прыборы, оптыку, электратэхнічнае абсталяванне, ліфты, бытавую тэхніку і электроніку. Усё гэта - машынабудаўнічая галіна Рэспублікі Беларусь. Таксама Ларыса Пятроўна расказала старшакласнікам пра прадпрыемствы Навагрудка.
Кіраўнік па ваенна-патрыятычным выхаванні Коршун Раіса Аляксандраўна дапоўніла выступоўцаў і адзначыла, што сёння прамысловыя прадпрыемствы Рэспублікі Беларусь вырабляюць усю транспартную лінейку: веласіпеды, матацыклы, легкавыя аўтамабілі, аўтобусы, тралейбусы, цягнікі і вагоны, трактары і іншыя машыны для сельскай гаспадаркі. шахтную тэхніку, тэхніку для дарожнага будаўніцтва і лесапрамысловага комплексу, грузавыя аўтамабілі, у тым ліку самыя вялікія ў свеце кар'ерныя самазвалы, металапрадукцыю, станкі, мікра- і оптаэлектроніку, лазерную тэхніку і электратэхнічную прадукцыю.
У дыялог уступаюць навучэнцы 11 класа. Шарый Маргарыта прадставіла цікавую інфармацыю аб новай галіне машынабудавання - электратранспарце, аб тым, што "БелАЗ" выпусціў узоры кар'ерных самазвалаў грузападымальнасцю 90 т (на акумулятарных батарэях) і 220 т (дызель-тралейвознага тыпу). МАЗ і "БКМ Холдынг" завяршылі доследна-канструктарскія работы і прадставілі ўзоры грузавых электрамабіляў грузападымальнасцю да 4 т і 10 т адпаведна.
Навучэнец 10 класа Аляксандр Шыдлоўскі расказаў пра найбольш карысны і экалагічны від транспарту – мінскія веласіпеды AIST, пра створаны ў маі 2020 года ў кітайска-беларускім індустрыяльным парку «Вялікі камень» па тэхналогіі навукоўцаў з Сінгапура першы ў Беларусі беспілотны электрычны аўтобус з запасам 8 км і максімальнай скорасцю 40 км/г.
Дзевяцікласнікі разважалі аб тым, чаму Рэспубліку Беларусь часта называюць «краінай вялікай хіміі». Такой яна стала ў 60–70-я гады ХХ стагоддзя, калі намаганнямі палітыкаў і вучоных, інжынераў і будаўнікоў у краіне з'явіліся магутныя хімічныя прадпрыемствы, навукова-даследчыя інстытуты і вышэйшыя навучальныя ўстановы, якія рыхтуюць хімікаў-даследчыкаў і хімікаў-тэхнолагаў. Прадукцыя завода "Палімір" ААТ "Нафтан" канкурэнтаздольная дзякуючы высокай якасці, дакладна і зладжана працуюць калектывы ААТ "СветлагорскХімвалакно", ААТ "Беларуськалій", ААТ "Гродна Азот" у склад якога ўваходзіць "Завод Хімвалакно, ААТ "Магілёўхімвалакно" і іншых прадпрыемстваў.
"Горна-абагачальны камбінат ААТ "Беларуськалій" - нацыянальны набытак Рэспублікі Беларусь" прадставіла настаўнік хіміі Бажко Святлана Мікалаеўна і члены інфармацыйнай групы Жытко Радаслава, Куцко Ягор.
У ходзе рэалізацыі ШАГа 3 "Мы дзейнічаем" юнакі і дзяўчаты прынялі ўдзел у складанні ментальнай карты "Хімія ў жыцці чалавека", а таксама склалі ТОП-5 дасягненняў у прамысловасці свайго рэгіёну.
Дзевяцікласнікі падрыхтавалі рэкламу "Уражанні ад экскурсіі на БелАЗ", куды вырашылі адправіцца на зімовых канікулах.

Дата правядзення: 27 кастрычніка 2022 г.
Тэма: «Гонар за Беларусь. Дзяржаўная сістэма прававой інфармацыі (аб забеспячэнні права грамадзян на атрыманне поўнай, дакладнай і своечасовай прававой інфармацыі)»
ШАГ 1 «Мы даведваемся»
Члены інфармацыйнай групы азнаёмілі навучэнцаў са зместам інфармацыйных блокаў: «Дзяржаўная сістэма прававой інфармацыі»;
"Па старонках Дзіцячага прававога сайта mir.pravo.by".
ШАГ 2 "Мы разважаем"
На другім этапе было арганізавана абмеркаванне прадстаўленага матэрыялу. Навучэнцы адказвалі на наступныя пытанні: ці згодны вы са сцвярджэннем "Права - неад'емная частка нашага жыцця"?; што ўяўляе сабой дзяржаўная сістэма прававой інфармацыі?; чаму дзяржаўная сістэма прававой інфармацыі з'яўляецца найважнейшым інструментам устойлівага развіцця незалежнай Беларусі?; якая арганізацыя займаецца вядзеннем рэсурсаў дзяржаўнай сістэмы прававой інфармацыі?; з якой мэтай Цэнтрам распрацавана інфармацыйна-пошукавая сістэма "ЭТАЛОН-ONLINE"? Якая інфармацыя ў ёй змяшчаецца?; адказы на якія пытанні можна атрымаць у раздзеле Дзіцячага прававога сайта «Карысная інфармацыя»? і іншыя.
У рамках інфармацыйна-адукацыйнага праекта "шаг" кіраўнік па ваенна-патрыятычным выхаванні ўстановы адукацыі Коршун Раіса Аляксандраўна адзначыла, што Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь (артыкул 34) грамадзянам гарантавана права на атрыманне, захоўванне і распаўсюджванне поўнай, дакладнай і своечасовай інфармацыі аб дзейнасці дзяржаўных органаў, аб палітычным, эканамічным, культурным і міжнародным жыцці, стане навакольнага асяроддзя. Дзяржаўныя органы, службовыя асобы абавязаны прадастаўляць грамадзяніну Рэспублікі Беларусь магчымасць азнаёміцца ​​з матэрыяламі, якія закранаюць яго правы і законныя інтарэсы.
Таксама Коршун Р.А. засяродзіла ўвагу на тым, што дзяржаўная сістэма прававой інфармацыі – гонар незалежнай Беларусі, яе апора і важны інструмент устойлівага развіцця.

Член інфармацыйнай групы, навучэнка 11 класа Шасцель Марта, прадставіла інфармацыю аб тым, што ўваходзіць у кола задач гэтай сістэмы.
Бужынская Лізавета расказала аб тым, што каардынатарам функцыянавання і развіцця дзяржаўнай сістэмы прававой інфармацыі з'яўляецца Нацыянальны цэнтр прававой інфармацыі.
1 кастрычніка 2022 г. гэтай арганізацыі споўнілася 25 гадоў. Столькі ж гадоў і дзяржаўнай сістэме прававой інфармацыі, без якой развіццё ўсіх галін эканомікі нашай краіны, рэалізацыя правоў і законных інтарэсаў грамадзян, стабільнасць і росквіт Беларусі былі б не такімі эфектыўнымі.
Працягнулі абмеркаванне тэмы члены інфармацыйнай групы дзясятага класа і расказалі аб тым, што на класных гадзінах яны даведаліся аб стварэнні спецыялізаванага рэсурсу - Дзіцячага прававога сайта. Асноўная задача рэсурсу - прававая асвета дзяцей і падлеткаў.
Арцюх Яўгенія падзялілася ўражаннямі ад наведвання сайта і сказала, што рэсурс змяшчае гульнявыя, тэкставыя, графічныя і відэаматэрыялы прававой тэматыкі, і яна з малодшым братам не раз наведвала Дзіцячы прававы сайт. Жэня адзначыла, што на сайце можна атрымаць юрыдычныя веды, знайсці адказ на "дарослыя" пытанні, даведацца аб заканадаўстве Рэспублікі Беларусь і правах грамадзян нашай краіны.
Куцко Ягор, як і яго аднакласнікі, атрымаў у падарунак кнігу "Я - грамадзянін Рэспублікі Беларусь". Ягор адзначыў, што ў электронным дадатку "Я і закон" у раздзеле "Даступна аб правах" можна знайсці ўсю інфармацыю аб дзяржаўных інфармацыйна-прававых рэсурсах, аб узаемадзеянні грамадзян і дзяржавы па прававых пытаннях, аб магчымасцях Дзіцячага прававога сайта ў аказанні прававой дапамогі дзецям і падлеткам, аб прававых сэрвісах зваротнай сувязі.
Дзеці падвялі вынік сустрэчы і адзначылі, што даступнасць прававой інфармацыі, у першую чаргу - нарматыўных прававых актаў, якія складаюць заканадаўства Рэспублікі Беларусь, мае важнейшае сацыяльнае значэнне як для дзяржавы, так і для кожнага яе грамадзяніна.
Дзяржаўная сістэма прававой інфармацыі, функцыянаванне і развіццё якой забяспечваецца Нацыянальным цэнтрам прававой інфармацыі, не толькі дае магчымасць лёгка арыентавацца ў прававым полі і знаходзіць неабходныя звесткі, але і быць актыўным грамадзянінам сваёй краіны.
У ходзе рэалізацыі ШАГа 3 "Мы дзейнічаем" юнакі і дзяўчаты склалі ТОП-5 дасягненняў НЦПІ ў галіне прававой інфарматызацыі; вырашылі прыняць удзел у штогадовым прававым турніры "Сіла Закона"; падпісацца на акаўнты mir.pravo.by у Instagram і TikTok.

Дата правядзення 22.09.2022
Тэма: «Гонар за Беларусь. Актыўнае лета актыўнага грамадзяніна»
ШАГ 1 «Мы даведваемся»
Члены інфармацыйнай групы азнаёмілі навучэнцаў са зместам інфармацыйных блокаў: "Адзін маршрут – агульная памяць"; "Лета - час дзейнічаць: ад зарадкі да працоўных рэкордаў".
ШАГ 2 "Мы разважаем"
На другім этапе было арганізавана абмеркаванне прадстаўленага матэрыялу.

Навучэнцы адказалі на наступныя пытанні:
- Як вы разумееце словы Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь Лукашэнкі А.Г., што "надышоў час моладзі прымаць эстафету ў старэйшых пакаленняў і падтрымліваць Вечны агонь гэтай памяці"?

- Як вы лічыце, якая асноўная ідэя (мэта) праекта "Цягнік Памяці"?
- Хто з'яўляўся ініцыятарам і ўдзельнікамі гэтага праекта? У чым яго асаблівасці?
Які маршрут маглі б прапанаваць вы для працягу праекту?
Што на вас зрабіла асаблівае ўражанне пры знаёмстве з гэтым праектам? Чым запомніўся гэты праект?
Як вы думаеце, наколькі важныя такія праекты для маладога пакалення нашай краіны?
- Ці згодны вы з меркаваннем, што "...асабісты поспех - гэта адзін са складаемых паспяховага развіцця беларускай дзяржавы"? Аргументуйце адказ.
- Падзяліцеся сваім меркаваннем, як зрабіць летнія канікулы па-сапраўднаму цікавымі.
Многія хлопчыкі і дзяўчынкі аддаюць перавагу ў перыяд летніх канікул працаваць. Якія магчымасці прадстаўляюцца падлеткам для працы падчас канікул? Кім можа працаваць падлетак?

-----------------
У рамках інфармацыйна-адукацыйнага праекта "ШАГ" сакратар ГА "БРСМ" установы адукацыі Катлоўская Алена Віктараўна адзначыла: старт беларуска-расійскаму патрыятычнаму праекту быў дадзены 22 чэрвеня ў Брэсцкай крэпасці. Удзельнікамі патрыятычнага праекта "Цягнік Памяці" сталі 200 беларускіх і расійскіх школьнікаў, па 100 ад кожнай краіны, якія за 15 дзён наведалі некалькі гарадоў дзвюх краін. Школьнікі азнаёміліся з асноўнымі вехамі Вялікай Айчыннай вайны, да якіх быў прывязаны маршрут руху цягніка, сталі ўдзельнікамі шматлікіх мерапрыемстваў (сустрэчы з ветэранамі, наведванне музеяў, рэканструкцыі ваенных падзей і інш.). "Цягнік Памяці" рухаўся па маршруце Брэст - Гродна - Віцебск - Смаленск - Ржэў - Вязьма - Кубінка - Масква - Санкт-Пецярбург - Вялікі Ноўгарад - Пскоў - Орша - Магілёў - Гомель - Мінск. На канчатковую станцыю прыбыў 3 ліпеня - да Дня Незалежнасці Рэспублікі Беларусь.
У дыялог уступілі навучэнцы 11 класа. Шасцель Марта адзначыла, што ўдзельнікі патрыятычнага праекта ў цікавым і пазнавальным фармаце азнаёміліся з гісторыяй гарадоў, усклалі кветкі да Магілы Невядомага Салдата ў Аляксандраўскім садзе і ўшанавалі памяць загінуўшых хвілінай маўчання, прынялі ўдзел у іншых мерапрыемствах. Праект расказаў пра вайну падрастаючаму пакаленню, садзейнічаў патрыятычнаму выхаванню і аб'яднанню моладзі Беларусі і Расіі.
Радзівонаў Афанасій адзначыў, што яму хацелася б прыняць удзел у гэтым праекце, ды і ўмовы цалкам прымальныя: перамога ў прадметных алімпіядах, навуковых канферэнцыях, актыўная жыццёвая пазіцыя.
Працягнулі тэму дзесяцікласнікі і расказалі аб тым, што актыўная жыццёвая пазіцыя іх як патрыётаў сваёй краіны ў поўнай меры праявілася падчас летніх канікул. Ломако Вікторыя, як і яе сябры, адпачывала ў лагеры працы і адпачынку "Вектар".  Куцко Ягор адпачыў у лагеры працы і адпачынку, а потым папрацаваў у працоўнай брыгадзе. Ягор адзначыў, што для дзяцей ад 14 да 18 гадоў былі створаны ўмовы для адпачынку і працы.
Дапоўніла Ягора Арцюх Яўгенія: «Праца ў ЛПА дазволіла адчуць сябе незалежным у фінансавым плане - мы зарабілі грошы на асабістыя патрэбы, не заўсёды ж прасіць у бацькоў. Працуючы ў полі СВК “Нягневічы”, мы атрымалі годны заробак. Да таго ж нас смачна кармілі, мы прымалі ўдзел у творчых, інтэлектуальных мерапрыемствах, спартыўных гульнях і спаборніцтвах, ездзілі на экскурсію ў Музей Вялікай Айчыннай вайны».
Кіраўнік працоўнай брыгады Краскоўская А.М. адзначыла, што ў нашай краіне абнавілі спіс лёгкіх відаў работ, якімі могуць займацца падлеткі. Змянілі пералік працоўных работ, якімі могуць займацца маладыя людзі ва ўзросце ад 14 да 16 гадоў. Гэтае рашэнне прадугледжана пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 23 жніўня 2022 года № 50.
Цяпер падлеткі ва ўзросце ад 14 да 16 гадоў маюць права выконваць работу, якая можа заключацца ў камплектаванні, сартаванні або ўзважванні на вагах. Рабятам дазволілі займацца раскладкай тавараў на паліцах крам і ўсталёўкай цэннікаў, сервіроўкай сталоў і ўборкай посуду ва ўстановах грамадскага харчавання. Акрамя таго, падлеткі могуць займацца ўборкай у памяшканнях для жывёл. Акрамя ўсяго іншага, для іх адкрыты магчымасці працы ў сферы рамонту, пераплёту кніг і мыйкі аўто.
Характэрна, што ў дакуменце таксама ёсць пункт аб рабоце са СМІ. У прыватнасці, падлеткі ад 14 да 16 гадоў змогуць публікавацца ў розных сродках масавай інфармацыі Беларусі, а таксама выпускаць фотарэпартажы, весці тэле- і радыёперадачы і ўдзельнічаць у іх.

У мэтах далучэння да грамадска карыснай працы і атрымання працоўных навыкаў у Рэспубліцы Беларусь арганізоўваецца часовая працоўная занятасць моладзі ў вольны ад вучобы час у адпаведнасці з Палажэннем аб парадку арганізацыі і фінансавання часовай працоўнай занятасці моладзі, якая вучыцца ва ўстановах адукацыі, зацверджанай пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 23.06.2010 № 958.
Алена Мікалаеўна выказала меркаванне, што летняя кампанія ў 2023 годзе зможа прапанаваць хлопчыкам і дзяўчынкам адпачынак цікавы і з карысцю.
Рабяты распавялі, што лета яны правялі цікава і з карысцю ў ЛПА, у спартыўным лагеры, у працоўнай брыгадзе, што яны адчуваюць гонар за сваю краіну, за людзей, якія дасягнулі поспехаў у розных сферах дзейнасці, што працоўныя канікулы матывавалі асобасны рост, прафесійную арыентацыю, дапамаглі знайсці новых сяброў.
У ходзе рэалізацыі ШАГа 3 «Мы дзейнічаем» старшакласнікі склалі памятку «Як правільна арганізаваць канікулы», дзе ў прыярытэце сталі знаёмства са славутасцямі Рэспублікі Беларусь, чытанне старых кніг. Таксама вырашылі вывучыць сямейны архіў і прыняць удзел у рэалізацыі праекта «Гісторыя сям'і - гісторыі краіны».